Biz insanlar, bir işi veya davranışı yapmak için genelde sonucunda bir ödül olmasını bekleriz. Mesela karnımız aç ise kalkıp yemek yaparız ve sonucunda ödül karnımızın doyması olur. Aynı şekilde bir sınava çalışırken, bir işe girebilmek için mülakata hazırlanırken veya diyet yaparken bizi motive eden şey; sonunda ulaşacağımız ödül, yani hedefimizdir.
Dolayısıyla, doğru belirlenmiş bir hedef motivasyonu artırır. Ancak; hayali, gerçekçi olmayan bir hedef uzun vadede motivasyonu düşürebilir.
Çok yüksek hedef koymak neden tehlikelidir?
Yüksek hedefler gerçekleştirildikleri zaman büyük tatmin sağladığı gibi, gerçekleşememe durumunda ise bir o kadar hayal kırıklığına uğratabilir. Örneğin, diyet yapan bir kişi haftada 10 kilo verme hedefi koyarsa, muhtemelen bu gerçekleşmeyecektir ve kişi 2 kilo vermiş olsa dahi kendini başarısız hissedecek ve zamanla hedefini gerçekleştiremediğinden diyeti bırakacaktır. Ancak bu kişi haftada 1 kilo verme hedefi koysaydı hedefini gerçekleştirmiş, ödülünü almış olacaktı ve diyet yapmaya devam edecekti. Yani tutarsız derecede yüksek hedeflerin motivasyonu düşürme ihtimali yüksektir.
Hedef belirlerken dikkat edilmesi gerekenler
Tabi ki ne istediğini bilmeden rastgele atışlar yaparak başarılı olma ihtimaliniz düşük. Ancak belirlediğiniz hedeflerin içerik ve kampsamlılığıyla ilgili dikkat etmeniz gereken önemli noktalar var. Size bunlardan bahsedeceğim:
Gerçekçi hedefler belirleyin
Her insan kendisi için en iyi okulu, en iyi işi, en iyi eşi ister. Ancak herkes için “en iyi” kavramı farklıdır. Kendi hedefinizi belirlerken bu hedefi gerçekleştirebilme ihtimalinizi de gerçekçi, tarafsız, objektif olarak düşünün. Aksi halde; çok yüksek ve ulaşılma ihtimali çok düşük hedefler koyarsanız, uzun vadede kendinize olan güveniniz sarsılacak ve motivasyonunuz kırılacaktır.
Kendinizi de hedeflerinizi de başkalarıyla kıyaslanamayın
Yukarıda da söylediğim gibi her insanın ulaşmak istediği nokta farklı ve kendine özgüdür. Sizin için başarı olan bir şey bir başkası için sıradan, sizin için sıradan olan bir şey bir başkasının hedefi olabilir. Kendinizi ve hedeflerinizi diğerleriyle kıyaslamak size hiçbir fayda sağlamadığı gibi motivasyonunuzu
düşürecektir. Bu yüzden hedef koyarken kendi isteklerinize ve neler yapabileceğinize odaklanın.
B planı yapın
Hedefinizi belirlerken ilk hedefi tutturamama durumunda neler yapabileceğinizi düşünün ve yedek birkaç hedef daha koyun! Böylece ilk hedefi tutturamasanız bile başka seçeneklerinizin de olduğunu bilirsiniz ve bu durum hedefe giden yolda kaygınızı azaltır. Kaygınız azaldığında ise performansınız artar ve ilk hedefi tutturma ihtimaliniz yükselir.
Son Söz
Sonuç olarak, uygun bir hedef motivasyonunuzu arttıracaktır. Çünkü ne istediğinizi bilmek, ne için çalıştığınızı bilmek ve kendinizi hedefe ulaşmış halde hayal etmek beyninizde ödül mekanizmasını uyaracaktır. Sonunda bir ödül olduğunu bilmek ise çalışma motivasyonunu yükseltir.
Son olarak çok sevdiğim bir hocamın sözüyle yazıyı sonlandırmak istiyorum: Hedefsiz başarı olmaz!
Kaynaklar:
Goal Setting Theory of Motivation
Yorumlar kapatıldı.